واژه "غریبه" در زبان عربی به معنای "غیرعادی"، "ناشناخته" و "پنهان" است. به عبارت دیگر، این واژه به چیزی اطلاق می‌شود که از درک و فهم عمومی بشر خارج است و در دنیای غیرمادی و پنهان قرار دارد. بنابراین، علوم غریبه به مجموعه‌ای از دانش‌ها، فنون و تجربیات اطلاق می‌شود که فراتر از درک و شناخت معمول انسان قرار دارند و به دنیای نامرئی، متافیزیکی و غیبی مربوط می‌شوند.
این علوم در طول تاریخ به‌ویژه در فرهنگ‌های شرقی و اسلامی جایگاه ویژه‌ای داشته‌اند و در بسیاری از تمدن‌ها از جمله تمدن‌های باستانی مانند مصر، یونان، چین، ایران و هند، به‌عنوان ابزاری برای کشف اسرار کیهان و ایجاد ارتباط با دنیای غیرمادی مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند. بسیاری از حکما، عارفان و کیمیاگران در طول تاریخ به این علوم پرداخته‌اند و از آن‌ها برای اهداف مختلف از جمله بهبود وضعیت فردی، درمان بیماری‌ها، ارتباط با جهان غیب، یا حتی دستیابی به قدرت‌های ماورایی استفاده کرده‌اند.
کیمیا دانشی است که به تبدیل عناصر به یکدیگر، به‌ویژه تلاش برای تبدیل فلزات پایه به طلا و کشف اکسیر حیات، می‌پردازد. این دانش در طول تاریخ از سوی کیمیاگران بزرگی مانند جابر بن حیان و زکریای رازی مورد مطالعه قرار گرفته است. کیمیا علاوه بر جنبه‌های مادی، دارای ابعاد عرفانی نیز بوده است که برخی از عارفان آن را به پاکسازی روح تشبیه کرده‌اند.
لیمیا دانشی است که به احضار موجودات غیرارگانیک مانند اجنه، کنترل نیروهای طبیعی و بهره‌گیری از ستارگان برای تأثیرگذاری بر جهان مادی می‌پردازد. حضرت سلیمان یکی از بزرگ‌ترین استفاده‌کنندگان این علم در تاریخ بوده است که طبق متون دینی، اجنه را به خدمت گرفته بود. قرآن کریم در سوره نمل، آیه 17-18 به قدرت حضرت سلیمان بر تسخیر اجنه اشاره دارد: وَ حُشِرَ لِسُلَیْمَانَ جُنُودُهُ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ وَ الطَّیْرِ فَهُمْ یُوزَعُونَ
حیمیا دانشی است که به مطالعه تأثیر ستارگان و اجرام آسمانی بر سرنوشت انسان می‌پردازد. این دانش در تمدن‌های باستانی همچون بابلیان، مصریان و ایرانیان مورد استفاده بوده است. قرآن در سوره انعام، آیه 97 به هدایتگری ستارگان اشاره می‌کند:
وَ هُوَ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ النُّجُومَ لِتَهْتَدُوا بِهَا فِی ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ
سیمیا شاخه‌ای از علوم غریبه است که به فریب بصری و خلق توهمات می‌پردازد. به‌عنوان مثال، داستان ساحران در زمان حضرت موسی که با استفاده از این علم، طناب‌های خود را به شکل مار درآوردند، یکی از نمونه‌های برجسته‌ی آن در متون دینی است. قرآن در سوره طه، آیه 66-69 به این موضوع اشاره می‌کند:
فَإِذَا حِبَالُهُمْ وَ عِصِیُّهُمْ یُخَیَّلُ إِلَیْهِ مِنْ سِحْرِهِمْ أَنَّهَا تَسْعَى
ریمیا دانشی است که به اجرای اعمال خارق‌العاده اما غیرواقعی می‌پردازد. بسیاری از شعبده‌بازان و افرادی که به انجام کارهای شگفت‌انگیز می‌پردازند، از تکنیک‌های ریمیا بهره می‌برند. با این حال، برخی از عرفا این دانش را ناپسند شمرده‌اند، زیرا می‌تواند موجب گمراهی مردم شود.
در این روش، فرد از طریق ریاضت‌های شرعی، تهذیب نفس و پرهیز از گناهان، به درکی از برخی اسرار عالم دست پیدا می‌کند. برخی از عارفان معتقدند که در صورت صلاحدید الهی، این علوم به افراد خاصی عطا می‌شود.
یکی از ویژگی‌های اصلی علوم غریبه، تلاش برای برقراری ارتباط با دنیای غیب و نیروهای غیرمادی است. این دنیا به آن بخش از وجود و واقعیت اطلاق می‌شود که از دید انسان‌های عادی پنهان است و به طور مستقیم نمی‌توان آن را مشاهده یا درک کرد. علوم غریبه با این هدف شکل گرفته‌اند که پرده از اسرار این جهان بردارند و انسان را قادر سازند تا به نیروها و موجودات غیرمادی دسترسی پیدا کند. این نیروها می‌توانند شامل ارواح، جن‌ها، فرشتگان و دیگر موجودات غیبی باشند.
برخی از علوم غریبه به‌طور خاص به مطالعه و بهره‌برداری از نیروهای طبیعی پنهانی می‌پردازند که برای انسان عادی قابل مشاهده و درک نیستند. این نیروها ممکن است در طبیعت اطراف انسان وجود داشته باشند، ولی از دیدگاه علمی یا فیزیکی قابل اندازه‌گیری نباشند. به‌طور مثال، بسیاری از علوم غریبه به استفاده از انرژی‌های طبیعی، مانند مغناطیس، برق، یا انرژی‌های ماورایی پرداخته‌اند.
این علم‌ها معمولاً به‌دنبال شناخت و استفاده از این نیروها برای دستیابی به قدرت‌های خاص یا انجام اعمال خارق‌العاده مانند شفای بیماری‌ها، پیش‌بینی آینده، و انجام معجزات هستند.
علوم غریبه به‌طور معمول با مفاهیم متافیزیکی و فلسفی مرتبط هستند. در واقع، یکی از اهداف این علوم، درک حقیقت‌هایی است که از دنیای مادی فراتر هستند و در قلمرو متافیزیک قرار دارند. این حقیقت‌ها شامل مسائل مرتبط با وجود انسان، طبیعت جهان، مقاصد و فلسفه آفرینش، و پاسخ به پرسش‌های بنیادین مانند «چه اتفاقی پس از مرگ می‌افتد؟» و «هدف از زندگی چیست؟» هستند.
در بسیاری از این علوم، به‌ویژه در زمینه‌هایی مانند کیمیاگری و علم نجوم، تلاش می‌شود تا مفهوم‌های انتزاعی و غیرقابل لمس از واقعیت مادی درک شوند. این مفاهیم متافیزیکی شامل ارتباط میان جهان مادی و غیرمادی، نیروهای کیهانی، قوانین پنهان طبیعت، و روندهای معنوی است که فراتر از آنچه بشر به‌طور معمول تجربه می‌کند، می‌روند.
یکی از برجسته‌ترین رشته‌های علوم غریبه، جادو و سحر است که از دیرباز در بسیاری از فرهنگ‌ها و تمدن‌ها وجود داشته و هنوز هم در برخی جوامع رواج دارد. این علم، به‌طور خاص، به استفاده از کلمات، طلسم‌ها، افسون‌ها، و نمادهای جادویی برای دستیابی به اهداف خاص، تغییر شرایط یا تأثیرگذاری بر دنیای مادی و معنوی متمرکز است.
در این زمینه، جادوگران و ساحران قدیمی و حتی امروزی باور دارند که با استفاده از دانش خاص خود می‌توانند انرژی‌های نامرئی یا نیروهای غیرمادی را به‌طور مؤثر هدایت کنند. جادو و سحر، در بسیاری از متون دینی و فلسفی، به‌عنوان عملی خطرناک و گمراه‌کننده معرفی شده‌اند و در برخی از فرهنگ‌ها حتی ممنوع و حرام شناخته شده است.
کیمیاگری (Alchemy) یکی از شاخه‌های مهم علوم غریبه است که هم جنبه‌های علمی و هم معنوی دارد. در کیمیاگری، تلاش می‌شود تا از طریق ترکیب و تغییر مواد، به‌ویژه فلزات، به فلزاتی گران‌بها مانند طلا تبدیل شوند یا حتی اکسیر حیات یا آب حیات کشف گردد. این اکسیر به‌عنوان ماده‌ای شناخته می‌شود که توانایی بخشیدن به زندگی جاویدان را دارد یا می‌تواند برای درمان بیماری‌ها و تقویت بدن انسان‌ها استفاده شود.
کیمیاگری نه‌تنها یک علم تجربی بوده بلکه به‌طور عمیق با مباحث روحانی و فلسفی نیز در ارتباط بوده است. کیمیاگران باور داشتند که باید در کنار کارهای علمی، پاکسازی روح را نیز انجام دهند تا موفقیت‌های بزرگتری را در دنیای مادی و معنوی کسب کنند.
یکی از رشته‌های برجسته دیگر در علوم غریبه، علم نجوم و به‌ویژه طالع‌بینی است که به بررسی تأثیرات حرکت ستارگان، سیارات، و سایر اجرام آسمانی بر سرنوشت انسان‌ها و رویدادهای زمینی پرداخته است. این علم قدمت طولانی دارد و در تمدن‌های مختلف باستانی، از جمله در مصر باستان، یونان، ایران و هند، به‌عنوان ابزاری برای پیش‌بینی آینده و راهنمایی تصمیمات شخصی و اجتماعی استفاده می‌شده است.
در برخی از فرهنگ‌ها و جوامع، این نوع از علوم غریبه نه‌تنها برای پیش‌بینی آینده بلکه برای فهم بهتر علت و معلول وقایع طبیعی نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت.
یکی از جنبه‌های مهم و پیچیده علوم غریبه، اتصال به موجودات غیرمادی مانند اجنه، ارواح، و حتی شیاطین است. در این راستا، باور به وجود موجوداتی که از دنیای غیب و نامرئی آمده‌اند، از دیرباز در بسیاری از فرهنگ‌ها و مذاهب وجود داشته است.
برای دستیابی به علوم غریبه، افراد معمولاً از روش‌ها و تکنیک‌های مختلفی استفاده می‌کنند. این روش‌ها ممکن است در هر فرهنگ یا تمدن متفاوت باشد، اما در بیشتر موارد هدف مشترک آن‌ها دستیابی به شناخت و درک نیروهای غیرمادی و پنهان در طبیعت و جهان غیبی است. در زیر به سه روش عمده‌ای که برای دستیابی به این علوم استفاده می‌شود، پرداخته می‌شود:
ریاضت‌های روحی یکی از روش‌های قدیمی و موثر برای دستیابی به علوم غریبه است. این روش، به معنای سخت‌کوشی در فرآیند پاکسازی نفس و ارتقاء سطح روحانی است که به فرد کمک می‌کند تا به درک بالاتری از واقعیت‌های پنهان دست یابد.
این روش‌ها در بسیاری از سنت‌های عرفانی و دینی، از جمله در تصوف اسلامی، مکتب‌های هندی، کلیسای مسیحی و سایر فرهنگ‌ها دیده می‌شود. عارفان و حکما معتقدند که برای دستیابی به قدرت‌های غیرمادی و علم‌های غریبه، پاکسازی روح و تمرین‌های مستمر ضروری است.
یکی دیگر از روش‌های رایج برای دستیابی به علوم غریبه، مطالعه متون کهن و معنوی است. این متون معمولاً شامل دستورالعمل‌ها و آموزش‌هایی هستند که به‌طور خاص به افراد می‌آموزند چگونه از نیروهای غیبی و ماورایی بهره‌برداری کنند.
با مطالعه این متون کهن، فرد می‌تواند به دانش‌های پنهانی دست یابد که در دسترس عموم نبوده و از طریق آن‌ها به درک بهتری از دنیای غیب و معنوی برسد.
یکی دیگر از روش‌های مهم دستیابی به علوم غریبه، استفاده از آیین‌ها و مراسم خاص است. این مراسم‌ها معمولاً برای برقراری ارتباط با موجودات غیبی یا به‌دست آوردن نیروهای معنوی و ماورایی طراحی شده‌اند. در این نوع از روش‌ها، فرد از نمادها، کلمات جادویی و اشیاء خاصی برای انجام مراسم استفاده می‌کند.
در برخی از موارد، این آیین‌ها و مراسم‌ها می‌توانند خطرناک باشند، زیرا در صورتی که با نیت‌های غلط یا درک نادرست انجام شوند، می‌توانند به گمراهی فرد یا حتی آسیب‌های روحی و جسمی منجر شوند.
علوم غریبه به عنوان دانش‌هایی اسرارآمیز و پنهان، می‌توانند جذاب و رمزآلود به‌نظر برسند. افراد زیادی در طول تاریخ به دنبال این علوم بوده‌اند، چرا که باور دارند این علوم می‌توانند راهی برای تسلط بر نیروهای غیرمادی و کشف اسرار پنهان جهان باشند. با این حال، به‌ویژه در جوامع دینی و عرفانی، بسیاری از علمای دینی و عرفا هشدار داده‌اند که استفاده از این علوم می‌تواند خطرات و آسیب‌های جدی به همراه داشته باشد. در اینجا، به بررسی کاربردها و خطرات مربوط به علوم غریبه پرداخته خواهد شد.
یکی از مهم‌ترین دلایل تمایل به علوم غریبه، جستجو برای دستیابی به توانمندی‌های غیرمادی و غیبی است. بسیاری از افرادی که به این علوم گرایش دارند، باور دارند که با استفاده از جادو، کیمیاگری و آیین‌های خاص می‌توانند به قدرت‌های معنوی عظیمی دست یابند که به آن‌ها اجازه می‌دهد زندگی خود را تغییر دهند، موانع را از سر راه بردارند و حتی بر رویدادهای آینده تسلط پیدا کنند.
در برخی از جوامع، به‌ویژه در فرهنگ‌های سنتی و مذهبی، برخی از علوم غریبه مانند طب جادویی، طلسم‌ها و دعای شفابخش به‌عنوان ابزاری برای درمان بیماری‌ها یا رفع مشکلات جسمانی و روانی استفاده می‌شوند. افرادی که به این علوم ایمان دارند، ممکن است به‌دنبال درمان مشکلات سلامتی خود از طریق روش‌هایی غیرمعمول و متافیزیکی باشند.
در میان علوم غریبه، علم کیمیاگری بیشتر از دیگر شاخه‌ها به تبدیل فلزات به طلا و دستیابی به اکسیر حیات اشاره دارد. بسیاری از کیمیاگران در طول تاریخ، این علم را ابزاری برای دستیابی به ثروت‌های مادی و جاودانگی می‌دانستند. اگرچه این اهداف در بیشتر موارد به واقعیت نپیوسته است، اما هنوز هم برخی از افراد برای رسیدن به این دستاوردها، به علوم غریبه روی می‌آورند.
در برخی از موارد، افراد برای تسلط بر نیروهای طبیعی و موجودات غیرمادی از علوم غریبه استفاده می‌کنند. این امر ممکن است شامل تسخیر موجوداتی مانند اجنه یا ارواح، یا برقراری ارتباط با موجودات غیبی برای دریافت قدرت‌های خاص باشد. در برخی از جوامع و مکاتب، این نوع ارتباطات به‌عنوان یک راه برای ارتقاء فردی و کسب اطلاعات پنهان در نظر گرفته می‌شود.
در کنار جذابیت‌ها و کاربردهای احتمالی این علوم، خطرات و مشکلات جدی نیز وجود دارد که می‌تواند به تبعات روحی، روانی و حتی جسمانی منجر شود.
یکی از بزرگ‌ترین خطرات استفاده از علوم غریبه، گمراهی روحانی است. بسیاری از علمای دینی و عرفا تأکید کرده‌اند که ورود به عرصه علوم غریبه بدون هدایت صحیح می‌تواند انسان را از مسیر اصلی خود منحرف کند. آن‌ها معتقدند که دستیابی به قدرت‌های معنوی بدون درک درست و هدایت اخلاقی می‌تواند فرد را به سوی غرور و آفت‌های اخلاقی مانند خودخواهی، تکبر و استفاده سوء از قدرت سوق دهد.
به‌طور خاص، در برخی از متون دینی، به استفاده از علوم غریبه به‌عنوان ابزاری برای تسخیر ارواح یا ارتباط با موجودات غیرمادی اشاره شده است. این نوع فعالیت‌ها می‌توانند فرد را به گمراهی و انحرافات روحانی دچار کنند، زیرا ارتباط با نیروهای غیرمادی یا شیطانی بدون درک درست از قوانین الهی می‌تواند فرد را از مسیر درست معنوی خود دور سازد.
علمای بسیاری هشدار داده‌اند که بسیاری از اعمال و روش‌های مربوط به علوم غریبه می‌توانند خطرات جسمانی و روانی ایجاد کنند. برای مثال، فردی که به دنبال کشف علوم جادویی و ارتباط با موجودات غیرمادی است، ممکن است در این راه به انحرافات اخلاقی یا حتی آسیب‌های روحی دچار شود. برخی از این اعمال ممکن است به‌شکلی غیرمستقیم به ایجاد افسردگی، اضطراب، توهمات روانی و اختلالات ذهنی منجر شوند.
در بسیاری از موارد، دست‌زدن به اعمال جادویی یا کیمیاگری به‌ویژه اگر بدون دانش و هدایت صحیح باشد، ممکن است منجر به نتایج معکوس و خطرناک شود. حتی برخی از متون و داستان‌ها به ذکر تأثیرات منفی و وحشتناک این علوم بر کسانی که به دنبال کشف قدرت‌های غیرمادی هستند، پرداخته‌اند.
افرادی که در جستجوی علوم غریبه هستند، ممکن است از توجه به دنیای مادی و معنوی واقعی و مسائل انسانی مهم‌تر غافل شوند. به عبارت دیگر، جستجو برای دستیابی به قدرت‌های غیبی و اسرار جهان می‌تواند انسان را از مسائل اخلاقی و معنوی زندگی بازدارد. این فرآیند ممکن است موجب کاهش تمرکز بر وظایف انسانی مانند دلسوزی، حسن نیت، سعی در تقویت روابط انسانی سالم و توجه به دنیای اطراف شود.
علمای دینی و عرفا تأکید دارند که در صورتی که فرد توجه بیش از حدی به علوم غریبه معطوف کند، ممکن است درک درست از مفهوم حقیقت و اهداف الهی را از دست بدهد. همچنین، این نوع جستجوها ممکن است به افراط در اعمال جادویی و دور شدن از اصول اخلاقی منجر شود که در نتیجه فرد را از حقیقت واقعی و معنای زندگی جدا می‌کند.
استفاده از علوم غریبه ممکن است تأثیرات منفی اجتماعی نیز داشته باشد. در جوامعی که افراد ممکن است با استفاده از علوم غریبه به فریب‌کاری، سوءاستفاده از دیگران و ایجاد ترس و وحشت بپردازند، این علوم می‌توانند به فروپاشی اجتماعی و بی‌اعتمادی منجر شوند. بسیاری از علمای دینی و روانشناسان نسبت به استفاده غیرمسئولانه از علوم غریبه هشدار داده‌اند که می‌تواند موجب اختلالات اجتماعی و آسیب‌های جمعی شود.
نویسنده : حکیم موسی نصراللهی بروجردی
#علوم ظاهری #علوم غریبه #کیمیاگری #حکیم بروجردی #نصر بروجردی